Nötropenik Diyet

Nötropenik diyet, bağışıklık sistemi zayıflamış olan kişiler için önemli bir beslenme yaklaşımıdır. Bu diyet, enfeksiyon riskini azaltmak ve vücudu korumak amacıyla belirli yiyeceklerin tüketilmesini veya tüketilmemesini önerir. Nötropenik diyetin temel prensipleri ve sağladığı faydaları inceleyerek, bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerin sağlıklı beslenme konusunda nasıl adımlar atabileceğini keşfedebiliriz.

Nötropenik hastaların uygulayacakları nötropenik diyet programı çok daha özel ve profesyonel bir programı da beraberinde getiriyor. Tüketilecek olan her gıdanın yüksek ateşte pişirilmesi ve mikroplardan arındırılması gerekiyor. Az önce de ifade ettiğimiz gibi bu hastalığa sahip olan kişilerin metabolizması çok daha yavaş çalışıyor ve toksinleri atma konusunda da zayıf kalıyorlar. Sebze tüketiminde de hassas davranılmasında fayda var ve bolca yıkanıp iyice dezenfekte edildikten sonra tüketilmeleri gerekiyor. Nötropenik diyet listesindeki gıdaların hazır gıdalar olmaması gerekiyor ve bununla birlikte uzun süre bekletilmiş gıdalardan da hastaların uzak durmaları şarttır. Bakterilerin daha kolay yuva yapabileceği ve gelişim gösterebileceği et ürünlerinin de yine yüksek ısıda pişirilmesi ve sağlıklı hale getirilmesi gerekiyor.

Nötropenik Diyet Nasıl Uygulanır?

Size verilen diyet listesinde uygulamanın nasıl yapılacağı ve hangi detaylara dikkat etmeniz gerektiği de belirtilecektir. Sebze tüketimin bol olduğu ve gıdaların yüksek ısıda pişirildiği bir liste sizleri bekliyor. Sebze tüketiminde dikkat etmeniz gereken en önemli hususlardan bir tanesi dezenfekte işlemidir. Bol su ve hatta özel sular ile yıkandıktan sonra yenmeleri tavsiye ediliyor.

Yağlı kuruyemişlerden uzak durmanız gereken bir liste karşınıza çıkacaktır. Diyetin düzenli bir şekilde uygulanmasına rağmen sonuç elde edilememesi ve bağışıklık sisteminde herhangi bir değişiklik görülememesi durumunda diyet süresi uzatılabilir ve programa eklemeler yapılabilir.

Normal diyet listeleri ile benzerlik gösteren tarafı ise 3 ana ve 3 ara öğün şeklinde devam edilecek olmasıdır. Ara öğünlerde yoğurt ve meyve tüketimi ile vücudun daha diri tutulması hedefleniyor. Bu diyet programının asıl hedefi ise kilo verdirmek değildir. Bağışıklık sistemini toparlamak ve kişinin eskiye nazaran daha sağlıklı bir metabolizmaya sahip olmasını mümkün kılmaktır.

Nötropenik Diyette Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

• Yiyeceklere dokunmadan önce ve sonra ellerinizi yıkamak, ayrıca tüm yüzeyleri ve eşyaları yıkamalısınız.
• Tüm etleri iyice pişirmeniz önerilir. Bunun yanı sıra çiğ gıdalardan, özellikle et ve az pişmiş yumurtadan kaçınmanız gerekir.
• Salatalar yerine haşlanmış sebzeleri tüketmeniz gerekir.
• Taze meyve ve sebzeleri yemeden veya soymadan önce iyice yıkamanız önerilir.
• Pastörize edilmemiş süt ürünlerinden kaçınmak önemlidir.
• Filtrelenmemiş veya en az 1 dakika kaynatılmamışsa çeşme suyu tüketmemeniz önerilir.

Nötropenik Diyette Tüketilmesi Gereken Gıdalar Nelerdir?

Nötropenik diyet bazı besinleri serbest bırakırken bazılarını kısıtlar. Yenebilecek besinler aşağıda listelenmiştir:

• Peynir, yoğurt, dondurma ve ekşi krema gibi tüm pastörize süt ve süt ürünleri
• Tüm ekmekler, pişmiş makarnalar, cipsler, kızarmış ekmek, krep, tahıl, pişmiş tatlı patates, fasulye, mısır, bezelye, tam tahıllar ve patates kızartması gibi karbonhidrat kaynakları
• Tüm pişmiş veya dondurulmuş sebzeler
• Tüm konserve ve dondurulmuş meyve ve meyve suları ile muz, portakal ve greyfurt gibi iyice yıkanmış ve soyulmuş kalın kabuklu meyveler
• İyice pişirilmiş etler ve konserve etlerin yanı sıra sert olacak şekilde pişirilmiş veya haşlanmış yumurta ve pastörize yumurta ikameleri
• Tüm fıçı, şişelenmiş veya damıtılmış sular, ayrıca konserve veya şişelenmiş içecekler, konserve gazlı içecekler ve hazır veya demlenmiş çay ve kahve

Nötropenik Diyette Tüketilmemesi Gereken Gıdalar

Bu diyeti uygularken kaçınmanız gereken yiyecekler vardır. Nötropenik diyet uygularken listenizden çıkarmanız gereken yiyecekler şunlardır:

• Pastörize edilmemiş tüm süt ürünleri ve küflü peynirler, yumuşak peynirler
• Çiğ kuruyemişli ekmek, pişmemiş makarna, çiğ yulaf ve çiğ tahıllar
• Yıkanmamış meyveler ve pastörize edilmemiş meyve suları, kuru meyveler
• Çiğ veya az pişmiş etler, şarküteri etleri, az pişmiş yumurta
• Soğuk demlenen çaylar, çiğ yumurtadan yapılan içecekler, taze elma şarabı ve ev yapımı limonata

Örnek Nötropenik Diyet Listesi

• Kahvaltı
  Tek kullanımlık paket peynir, paket reçel, paket tereyağı, haşlanmış yumurta ve ekmek. Ekmeğin streç içinde sunulması çok daha sağlıklı olacaktır ve zaten bu programı uzman kontrolü eşliğinde sürdürüyorsanız bu detay da dikkate alınacak ve uygulanacaktır.
• Ara Öğün
  Paket süt (Tek kullanımlık)
• Öğle Yemeği
  Sebze çorbası, sebze yemeği, pilav, makarna, 1 kâse yoğurt ya da ayran, tatlı.
• Akşam Yemeği
  Etli sebze yemeği, 1 kâse çorba, pilav-makarna, yoğurt ve tatlı.
• Yatmadan Önce
  1 porsiyon meyve

Nötropenik Diyet İlkeleri Nelerdir?

Kanser hastalarının büyük bir kısmına uygulanan bu diyet programında aslolan, zayıflamak değil, bağışıklık sistemini kısa sürede çok daha güçlü hale getirmektir.

Kemoterapi nedeniyle hastaların bağışıklık sistemi belirgin bir şekilde zayıflıyor ve bu zayıflamayı ortadan kaldırmak adına nötropenik diyet uygulamasına geçiliyor. Yapılan araştırmalar, diğer diyet programlarına nazaran bağışıklık sistemini çok daha fazla güçlendirdiğini ve hastayı kısa sürede hazır hale getirdiğini ortaya koyuyor.

Nötropenik Diyetin Etkinliği Nedir?

Kanser tedavisine yönelik olarak prosedürleri önceden belirlenmiş bazı yöntemler olsa da özellikle beslenme kısmındaki kaideler henüz netleştirilmiş durumda değildir. Günümüzde birçok doktor nötropenik diyet uygulamasını mecburi kılmaktadır ancak konu diyetin içeriğine geldiğinde kafalar karışmaktadır.

Bilindiği üzere gerek kanser gerekse de kanser tedavisi bağışıklık sistemini baskı altına almakta ve etkinliğini düşürmektedir. Etkinliğin düşmesiyle beraber de vücuda ağız yoluyla alınan besinlerden gelen mikroorganizmalar yüksek enfeksiyon riski doğurmaktadır. Kanser tedavisi gibi kritik bir dönemde ortaya çıkan enfeksiyonların sonuçları ölümcül olabileceği için de ağız yoluyla alınacak olan mikroorganizmaların özel bir diyet ile sıfırlanması ya da olabildiğince azaltılması amaçlanmaktadır. İşte bu özel diyetin adı da nötropenik diyettir.

Nötropenik diyetin oldukça etkili olduğu bilinmektedir. Daha önceden, diyetin bazı genel hatları kesinleşmeden önce, insanlar henüz uygulamazken mevcut olan yaşam istatistikleri ile günümüzdeki istatistikler oldukça farklıdır. Günümüzde yaşam süresi daha uzun; kurtulma oranı ise daha fazladır. Yine nötropenik diyetin oldukça etkili bir yöntem olduğunu söylemek mümkündür.

Kanser Tedavisi Sırasında Nötropenik Diyet Nasıl Uygulanmaktadır?

Kanser tedavisi dönemlerinde vücudun herhangi bir bölgesinde ortaya çıkabilecek enfeksiyon ölümcül sonuçlar doğurabileceği için, enfeksiyonun ortaya çıkmamasına yönelik önlemler alınır. Bu önlemlerin başında da nötropenik diyet gelmektedir. Vücuda mikroorganizmaların yani enfeksiyon riski oluşturan canlıların girdiği yollardan en kolayı ağızdır. Yiyeceklerin üzerinde vücuda alınan bu mikroplar normal koşullar altında hemen yok edilse de, nötrofillerin eksik olmasından dolayı midede ve bağırsakta yaşama şansı bulabilirler. İşte bu şansın ortadan kaldırılması için de özel bir diyet sürecinin uygulanması gerekmektedir.

• Besinleri Doğru Şekilde Alın
  Nötropenik diyetlerde ilk aşama doğru besinlerin alınmasıdır. Esasen, tüketilmemesi gereken besinler normal bir diyetle aynıdır. Paketli gıdaların alınmaması, yağ tüketimine dikkat edilmesi, sigara ve alkolün kesilmesi, asitli – gazlı içeceklerden uzak durulması, rafine şeker tüketiminin azaltılması gerekmektedir. Organik, paketlenmemiş ve mümkünse ilaçlar ile kirletilmemiş gıdalar alınmalıdır. Et ve süt ürünleri alırken de son kullanma tarihlerine, üretim yerlerine ve koşullarına dikkat edilmelidir. Alışverişin yapılacağı yerlerin güvenilir olması da oldukça önemlidir.
• Besinleri Doğru Koşullarda Saklayın
  Besinlerin alınması kadar saklanması da oldukça önemlidir. Bilindiği üzere bazı besin gruplarının birbirinden ayrılması gerekir. Bazı besinler dışarıda, bazıları dolapta bazıları da buzlukta saklanmalıdır. Ayrıca her besinin saklanabileceği ısı koşullarına azami özen gösterilmeli, besinler rutubetten uzak tutulmalıdır. Doğrudan güneş ışığı ya da mikroorganizma üremesine sebep olan koşullardan tamamen kaçınmak gerekmektedir.
• Besinleri Doğru Şekilde Pişirmeye Hazırlayın
  Besinlerin ve besin – yemek süreci ile temas eden her bölgenin hijyen koşullarına uygun hale getirilmesi mecburiyettir. Bir yer ne kadar temiz görünse de mikroskobik boyutta oldukça kirli olabilir. Bunu engellemek için yemek hazırlama ve besin tüketme sürecinde temas edilen her şey özel bazı sabunlarla hijyenik hale getirilmelidir. Dolap, masa, kapı kolları, tezgah vb. diğer yerler örnek olarak verilebilir.
• Besinleri Doğru Şekilde Pişirin
  Normalde nötrofil hücreleri tarafından öldürülmesi gereken mikroorganizmaların pişirme ile öldürülmesi mecburiyettir. Her mikroorganizmanın da belirli bir sıcaklık derecesinde ölmesi söz konusudur. Özellikle et ve süt ürünlerinde pişirme – pastörize sürecinin kusursuz olması mecburiyettir. Pişmemiş ya da az pişmiş her türlü besinden uzak durulması gerekmektedir.

Kanserden koruyan besinler hakkında bilgi almak için yazımızı ziyarete ediniz.

Nötropenik Diyet Kimlere Verilir?

• Bu diyet, bakteriyel enfeksiyonlar geliştirmeye daha yatkın oldukları için kanser hastalığına sahip insanlar için önerilmiştir.
• Ayrıca farklı nedenlerle zayıflamış bağışıklık sistemine sahip kişilere, özellikle de vücutları yetersiz miktarda beyaz kan hücresi üreten nötropenili kişilere uygulanır.

Nötrofiller, vücudunuzu enfeksiyonlardan korumaya yardımcı olan kan hücreleridir. Bu hücrelerin seviyesi vücudunuzda düşük olduğunda bağışıklık sisteminiz zayıflar. Bu nedenle ateş, akciğer iltihabı, boğaz ağrısı, ağız ülseri ve sinüs enfeksiyonu gibi hastalıklara daha kolay yakalanırsınız.

Sık Sorulan Sorular