Açlık kan şekeri, vücudun aç olduğu zamanlarda ölçülen kan şekeridir ve metabolizmanın sağlıklı işleyişi için önemlidir. Ancak, düzensizlikler veya bazı sağlık sorunları, açlık kan şekeri seviyelerinin dengesini bozabilir. Bu yazıda, açlık kan şekeri hakkında daha fazla bilgi edinin ve sağlıklı bir seviyede tutmanın yollarını keşfedin.
Açlık Kan Şekeri Nedir?
Açlık kan şekeri, kandaki glikoz miktarının aç karnına ölçülmesi sonucunda elde edilen değerdir. Bu ölçümün yapılabilmesi için sekiz saatlik bir açlık yeterlidir. Genellikle diyabet hastalığına tanı koyabilmek amacıyla yapılan bu testler sonucunda açlık kan şekeri seviyesinin 60 mg/dl altında çıkması hipoglisemi, 126 mg/dl üzerinde çıkması da şeker hastalığını ifade eder.
Açlık Kan Şekeri Değeri Kaç Olmalıdır?
Aç karnına yapılan testler sonucunda açlık kan şekeri değeri elde edilir. Bu değerin normalin altında ya da üzerinde çıkması bazı sağlık problemlerinin habercisidir. Örneğin açlık kan şekeri değeri 60 mg/dl altında ise hipoglisemi, 126 mg/dl üzerinde ise şeker hastalığı için risk teşkil eder. Normal olarak değerlendirilebilmesi için bu ölçümlerin 70 ile 100 mg/dl arasında bir sonuç vermesi gerekir.
Açlık Kan Şekeri Değeri Nasıl Ölçülür?
Açlık kan şekeri değeri iki farklı şekilde ölçülebilmektedir. Bu ölçümler hastanede profesyonel olarak yapılabildiği gibi, evde küçük cihazlarla da gerçekleştirilebilir. Bahsedilen bu iki ölçüm sonucunda elde edilen değerler diyabet ve hipoglisemi tanısı için kullanılır. Ayrıca açlık kan şekeri değerinin takip edilebilmesi için de ölçüm işlemleri belirli aralıklarla yapılmaktadır. Bu ölçümler şu şekilde gerçekleştirilmektedir:
- Tanı koymak amacıyla hastanelerde yapılan ölçüm işlemleri sırasında 8-10 saatlik açlığın ardından venöz plazma örneği alınır ve tahlile yollanır. Çıkan sonuç doktor tarafından tanı koymak amacıyla kullanılır.
- Takip amaçlı ölçümlerde evde parmak ucundan alınan kan örneği ölçüm cihazı aracılığıyla tahlil edilir. Hasta çıkan sonuca göre kendi değerlendirmesini yapar.
Açlık Kan Şekeri Değeri İçin Kaç Saat Aç Kalmalı?
İsminden de anlaşılacağı üzere açlık kan şekeri değerinin ölçülebilmesi için uzun süreli açlığa ihtiyaç duyulmaktadır. Ölçüm sonucunda çıkan değerler kişinin aç olması durumunda kanındaki glikoz miktarını verir. Bu değerlere bakılarak doktor tarafından kişiye hipoglisemi ve diyabet gibi hastalıkların teşhisi konur. Bunun için genellikle 8 ile 10 saatlik bir açlık yeterlidir. Hasta açlık kan şekeri değerini ölçtürmeden önce doktor tarafından bilgilendirilir ve belirtilen süreler içerisinde bir şey yiyip içmesi tavsiye edilmez. Eğer hasta bu süre zarfında yeme içmeye devam ederse ölçümlerden alınacak sonuçlar sağlıksız olur ve yanlış tanı gibi problemlere yol açar. Bu yüzden belirtilen sürelere mutlaka uymak gerekir.
Açlık Kan Şekeri Neden Yükselir?
Açlık kan şekerinin normal seviyelerin üzerinde bir değer alması hiperglisemi olarak adlandırılmaktadır. Hiperglisemiye yol açan pek çok faktör olabilir. Bu faktörlerin iyi analiz edilmesi, daha ciddi sağlık problemlerinin ortaya çıkmasını engellemek adına oldukça önemlidir. Hastalar bu konuda bilinçlendirilmeli ve hangi durumlarda bir doktora başvurmaları gerektiği onlara açıklanmalıdır. Bu yüzden açlık kan şekeri değerini yükselten sebepler dikkate alınmalıdır. Bu sebeplerden bazıları şu şekilde açıklanabilir:
- Şeker hastalarının düzensiz ilaç kullanımı
- Yeterli miktarda insülin kullanılmaması
- Diyabetik diyete uyulmaması
- Hareketsiz yaşam tarzı ve egzersiz eksikliği
- Vücuttaki herhangi bir mikrobik hastalık
- Zatürre, grip ve enfeksiyon gibi hastalıklar
- Düzensiz ve yetersiz beslenme
- Aşırı stres ve kaygı bozukluğu
Açlık Kan Şekeri Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?
Açlık kan şekerinin beklenen seviyeden daha düşük olması durumunda hastaya hiperglisemi teşhisi konur. Ancak hasta ölçümlerden önce bazı belirtilerle bu durumun farkına varabilir. Vücutta ortaya çıkan bu belirtiler zamanla günlük yaşam aktivitelerini aksatacak boyutlara ulaşmakla birlikte oldukça rahatsız edici olabilmektedir. Bu nedenle açlık kan şekeri yüksekliğinin belirtileri takip edilmeli zamanla ortadan kaybolmayan belirtiler için mutlaka bir uzmandan yardım alınmalıdır. Aşağıda listelenen belirtiler kan şekeri yüksekliğinde en sık görülen belirtiler arasındadır.
- Ağız kuruluğu
- Çok su içme
- Sık sık idrara çıkma
- Karın ağrısı
- Halsizlik ve güçsüzlük hissi
- Nefeste aseton kokusu
- Görme bulanıklığı
- Yara iyileşmesinde gecikme
- Cilt kuruluğu ve kaşıntı
- Yorgunluk
- Kilo kaybı
Açlık Kan Şekeri Değeri Nasıl Düşürülür?
Açlık kan şekeri değerinin normalden daha yüksek çıkması durumunda bazı semptomlar ortaya çıkabilir ve bu semptomlar günlük yaşam aktivitelerini engelleyecek boyutlara ulaşabilir. Bu nedenle açlık kan şekeri değer yüksek çıktığında basit ama etkili yöntemlerle onu düşürmek oldukça önemlidir. Bu yöntemlerden bazıları şu şekildedir:
- Karbonhidrat alımını azaltmak: Karbonhidrat ihtiyacı kompleks karbonhidratlardan karşılanmalıdır.
- Gün içerisinde bol su tüketmek: Sıvı alımı arttırılmalıdır.
- Egzersiz yapmak: Vücudun enerji harcaması teşvik edilmelidir.
- Düzenli kan şekeri ölçümü yapmak: Hipergliseminin zamanında fark edilmesi için düzenli ölçüm yapılmalıdır.
- Stresten ve kaygıdan uzak durmak: Daha sakin bir yaşam biçimi benimsenmeli, uyku düzenine dikkat edilmelidir.
- Fazla kilolardan kurtulmak: Sağlıklı bir beslenme programı ile vücuttaki yağlanma azaltılmalıdır.
Açlık Kan Şekeri Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?
Açlık kan şekeri değerinin 60 mg/dl altında çıkması hipoglisemi olarak ifade edilir. Birtakım semptomlarla ortaya çıkan hipoglisemi günlük yaşamı olumsuz etkileyecek durumlara yol açarken, hayati tehlikeye sebep olabilmektedir. Özellikle ağır hipoglisemi olarak adlandırılan durumlarda beynin şekersiz kalması sonucu bilinç kaybı ortaya çıkabilir. Bu nedenle belirtilerinin dikkatle takip edilmesi ve zamanında önlem alınması hipoglisemi sırasında oldukça önemlidir. Hastalarda en sık karşılaşılan açlık kan şekeri düşüklüğü belirtileri ise hafiften ağıra doğru aşağıdaki gibi listelenmiştir.
- Açlık hissi
- Titreme
- Terleme
- Huzursuzluk
- Yorgunluk
- Göz kararması ve görme problemleri
- Dil ve dudak kenarında karıncalanma
- Kalpte çarpıntı ve taşikardi
- Baş ve karın ağrısı
- Konuşmada güçlük
- Uyuşukluk
- Bilinç kaybı
