Bezelye, besleyici ve lezzetli bir sebze olarak sofralarımızda sıkça yer alır. Hem doyurucu bir öğünün parçası olarak hem de sağlık için önemli bir besin kaynağı olarak tanınır. Ancak, bezelyenin besin değerleri ve sağlık üzerindeki olumlu etkileri genellikle gözden kaçar. Bu yazıda, bezelyenin sağlığa olan faydalarını keşfedecek ve bu küçük yeşil sebzenin sağlıklı bir diyetin vazgeçilmez bir parçası olmasının nedenlerini inceleyeceğiz.
Bezelyenin Faydaları Nelerdir?
Yüzlerce yıldır mutfaklarımızda yoğun olarak tüketilen ve farklı şekillerde hazırlanan pek çok yemek türünde olan bezelye, aynı zamanda da sağladığı pek çok sağlık faydalarıyla da bilinmektedir. Peki, nedir bu faydalar?
- Kan Şekerini Düzenler: Kan şekeri seviyelerini düzenlemek için gereken karbonhidratlar açısından zengin olan bezelye, aynı zamanda da nişasta ve lif açısından da zengin olmasından ötürü düşük glisemik indekse sahip bir besin türüdür (ki bu da şekerin kana yavaşça salınmasını sağlar) ve özellikle Tip 2 diyabet hastalarının tedavisi için birebirdir.
- Sindirime İyi Gelir: Özellikle pişmiş bezelye, sindirim problemi yaşayanlar için yardımcı nitelikte olan prebiyotik şeker ve lifler (galaktoz oligosakkaritler gibi) açısından oldukça zengin nitelikte bir besindir.
- Kardiyovasküler Hastalıklara Karşı İyi Gelir: Yüksek lif içeriğine sahip olan yeşil bezelye, bu lifin fermente olması halinde oluşturduğu propionat maddesi sayesinde aynı zamanda da kolestrol düşürücü bir özelliğe sahiptir (ki bu da hem kolestrol seviyelerini kontrol etmenizi hem de kardiyovasküler hastalıklara karşı korunmanızı sağlar).
Bezelyenin Zararları Nelerdir?
Günümüzde yoğun bir biçimde tüketilen ve sağlıklı bir besin olarak bezelye , tüketilmesi haline bazı insanlarda bir takım yan etkilere (yani ”zararlara”) sebep olabilir. Nedir peki bu olası zararlar?
- Sindirim Sorunları: Fitik asit (demir ve çinko gibi minerallerin emilimini engelleyebilir) ve lektinler (bağışıklık sisteminizi ve bağırsak floranızdaki bakteri popülasyonuna zarar verebilir) gibi anti-besinleri içeren bezelyeler, bu sebepten ötürü bazı kişilerde çeşitli sindirim sorunlarına ve beslenme eksikliklerine neden olabilir.
- Kalsiyum Eksikliği ve Böbrek Problemleri: Bezelyelerin yapısında olan ve kalsiyum emilimini önlemesiyle bilinen oksalat maddesi; bezelyelerin aşırı tüketilmesi durumunda hem kalsiyum eksikliğine hem de suyu kristalize ederek, böbreklerinizin susuz kalmasına ve çeşitli sağlık problemleri yaşamanıza sebep olabilir.
- Yorgunluk ve Uyku Hissi: Yüksek oranda karbonhidrat içeren bir besin olan bezelyeler; fazla tüketilmesi durumunda, düşük tansiyonlu kişilerde yorgunluk ve uyku hissi yaratabilir.
Bezelyede Hangi Vitaminler Var?
İlkbahar-yaz döneminde olgunlaşan ve sofralarımızı süsleyen başlıca besinlerden bezelyelerin bünyesinde bize pek çok sağlık faydası sağlayan A,B6,B9, C ve K vitaminleri vardır. Gelin ve hem bezelyelerde bulunan bu vitaminleri hem de bu vitaminlerin bize sağladığı faydalara bir göz atalım.
- Vitamin A: Cilt hastalıklarına karşı iyi gelmesi ve kemik yapınızın düzgün bir şekilde oluşmasına yardımcı olmasının yanısıra, aynı zamanda da antioksidan bir yapıda olmasından ötürü kardiyovasküler hastalıklara karşı bağışıklığınızı koruyan bir vitamindir.
- Vitamin B6: Bağışıklık sisteminin çalışmasını sağlamasının yanısıra, kırmızı kan hücrelerin oluşması, kan şekerini düzenlenmesine yardımcı olması ve de metabolizmanızı hızlandırması gibi çeşitli faydaları da sağlayan bir vitamindir.
- Vitamin B9: Hücre bölünmesinde önemli görev alan B9 vitamini (folik ve folat asit); damar sertliğini önleyerek, kalp krizi ve inme gibi kardiyovasküler sebeplerden kaynaklanan hastalıklara karşı sizi koruması gibi faydaları sayesinde kilit önemde bir vitamindir.
- Vitamin C: Askorbik asit olarak da bilinen ve portakal gibi turungillerin yanısıra bezelye gibi sebzelerde de bulunan bu vitamin; genellikle iskorbüte karşı kullanılmakla beraber, doku onarımı, kolajen oluşumu ve de bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine yardımcı olmak açısından da oldukça önemli bir vitamindir.
- Vitamin K: Beyindeki nöronal hasarı önleyerek sizi alzheimer ve artrit gibi hastalıklara karşı koruyan K vitamini,yağda çözünen bir yapıya sahiptir.
Bezelye Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Mutfaklarda yaygın bir biçimde tüketilmekte olan bezelye yemeği, sağlık açısından sağladığı pek çok fayda ile bilinmektedir. Bu faydalardan birisi de bazı hastalıklara iyi gelmesidir. Peki; bezelyeler, hangi hastalıklara iyi gelmektedir?
- Kan Şekeri ve Diyabet: Bezelyeler, kan şekeri seviyelerini (glikoz ve insülin) düzenlemek için gereken karbonhidratlar ve lifler açısından oldukça zengindir.Bezelyeler, bu sayede düşük glisemik indekse sahiptir ve özellikle de Tip 2 diyabet hastaları için birebirdir.
- Obezite: Mideyi tok tutan değerli besinler için zengin bir kaynak olan bezelyeler; aynı zamanda da hem oldukça düşük bir kalori seviyesine sahiptir hem de metabolizmanızın hızını arttırarak (sindirimi kolaylaştırır), sağlıklı bir biçimde kilo vermenizi kolaylaştırır.
- Kardiyovasküler Hastalıklar: Yapısındaki lifin fermente olması durumunda oluşturduğu propionat maddesi sayesinde kolestrol düşürücü bir özelliğe sahip olan bezelyeler, bu sayede hem kolestrol seviyelerini kontrol altına tutmanıza hem de çeşitli kardiyovasküler hastalıklara karşı kalbinizi korunmanızı sağlar.
- Osteoporoz: Enflamatuar ve antioksidan özellikleri olan bezelyeler, cildinizdeki kırışıklıklara ve osteoporoz hastalığına karşı korunmanızda yardımcı olur.
- Alzheimer: Beyindeki nöronal hasarı önleyen K vitamini açısından zengin olan bezelyeler, Alzheimer ve artrit gibi ciddi hastalıklara karşı sizi korumakta yardımcı olur.
Bezelye Kaç Kalori?
Yüzlerce yıldır insanlık tarafından yoğun bir biçimde tüketilmekte olan bezelye , hem zengin bir protein ve lif kaynağı olması hem de çeşitli faydaları olan bir besindir. Özellikle de diyet yapan bazı insanlar, bezelye yemekleri’nin kaç kalori olduğunu merak ediyor. Yapıldığı yemeğin türüne ve bu yemek türlerinde kullanılan ek malzemelere göre değişen kalori oranlarına sahip olabilecek bezelyenin taze pişmiş 1 porsiyonunda (150 gr) 126 kalori vardır. 1 çorba kaşığı (yaklaşık 25 gram) pişmiş taze bezelyede ise 21 kalori vardır.
Bezelye Nasıl Pişirilir?
Oldukça lezzetli olan bezelye yemeğinin yapımı da bir o kadar kolay. İlk olarak yapmanız gereken şey; soğan , patates ve havuçları doğrayarak (aşağı yukarı aynı boyutlarda ve küp küp olacak şekilde), önceden ve kısık ateşe kavrulmuş olan soğan ile karıştırmaktır. Sonra da, tuz, sarımsak rendesi ve salça da ekleyeceğiniz bu karışımı bezelyelerin içine dökün ve üzerine 1,5 parmak geçecek şekilde su ekleyin ve kısık ateşte pişirin. Yemeğiniz hazır olacaktır. Afiyetler olsun.
Sık Sorulan Sorular
Bezelye Şekeri Yükseltir Mi?
Tüketilmesi; sağlık açısından insanlara pek çok fayda sağlayan bir baklagil türü olan bezelye söz konusu olduğunda merak edilen bir nokta da, tüketilmesinin şekeri yükseltip yükseltmediği konusundaki soru işaretidir. Diyabetli olan insanların tüketmesi önerilmeyen bezelyenin etle ve yoğurtla karıştırılması halinde 2-3 yemek kaşığı miktarında tüketilmesinde bir sakınca yoktur. Proteinlerin sindiriminin uzun sürmesiden ötürü; et ve yoğurtla tüketilen bezelye, bu sayede hem yavaş yanan enerji sağlamakta hem de kan şeker düzeyinizi dengeleyerek yükselmesini engeller.
Bezelye Bağırsakları Çalıştırır Mı?
Bezelye tüketmenin sağlığınıza olan etkileri söz konusu olunca merak edilen konulardan birisi de; bezelye tüketmenin, bağırsaklarınızın çalışmasına olan etkileridir. Özellikle de pişmiş bezelyeler; yapılarında bulunan galaktoz oligosakkarit gibi faydalı olan prebiyotik şeker (vücuttaki probiyotik bakteriler tarafından vücut için faydalı ürünlere dönüştürülür) ve lifler (yiyeceklerin sindirim sistemi boyunca hareketine yardımcı olur) sayesinde, kalın bağırsaklarınızdaki sindirime yardımcı olmaktadır.
Bezelye Çiğ Tüketilir Mi?
Bezelye çiğ tüketilir mi? veya Çiğ Bezelyelerin faydası var mı? gibi sorular, bezelyelerin tüketilmesi söz konusu olunca insanların cevabını en çok merak ettikleri sorular arasındadır. Evet, belirli bir miktarda çiğ bezelye tüketmenizde sorun yok. Fakat, yine de aşırıya kaçmamanızda fayda vardır. Her ne kadar bezelyelerde pek çok vitamin ve mineral olsa da; çiğ bezelyeleri tüketmek, sindirim sisteminizi olumsuz bir biçimde etkiler. Siz siz olun ve bezelyelerinizi pişirerek yiyin, çünkü en doğrusu bu şekildedir.
