Süt, besleyici özellikleriyle dünya genelinde yaygın olarak tüketilen bir içecektir. İçeriğindeki protein, kalsiyum, vitaminler ve minerallerle sağlığımız için önemli bir kaynak olmasının yanı sıra düşük kalorili olmasıyla da tercih sebebidir. Bu yazıda, sütün sağlık üzerindeki olumlu etkilerini ve kalori içeriğini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Sütün Besin Değerleri (Tam Yağlı, 100 Gram)
| Besin Öğesi | Miktar | Yüzdelik Günlük Değer (%DV) |
|---|---|---|
| Kalori | 62 kcal | %3.1 |
| Karbonhidrat | 4.7 g | %2.4 |
| Protein | 3.3 g | %7 |
| Yağ | 3.3 g | %5.2 |
| Doymuş Yağ | 1.7 g | %8.5 |
| Doymamış Yağ | 1.4 g | %8.8 |
| Kolesterol | 12 mg | %4 |
| Sodyum | 46 mg | %2 |
| Potasyum | 150 mg | %4 |
| Kalsiyum | 120 mg | %12 |
| Fosfor | 95 mg | %10 |
| A Vitamini | 270 mcg | %34 |
| D Vitamini | 3.6 mcg | %24 |
| B1 Vitamini (Tiamin) | 0.08 mg | %5 |
| B2 Vitamini (Riboflavin) | 0.17 mg | %10 |
| B3 Vitamini (Niasin) | 0.5 mg | %3 |
| B6 Vitamini | 0.04 mg | %2 |
| B12 Vitamini | 1.3 mcg | %8.7 |
| Folat | 11 mcg | %3 |
Sütün Faydaları Nelerdir?
- Daha güçlü kemik yapısı oluşmasını destekler
Güçlü bir iskelet oluşturmak ve bebeklikten yetişkinliğe (ve menopoza) kadar sağlıklı kemiklerin korunması hayati önem taşır. Süt osteoporozu, kemik kaybını ve oluşabilecek çeşitli kemik zayıflıklarını önler. Ergenlik çağının başlarındaki en yüksek büyüme seviyesi sırasında, vücuda günde 400 mg kadar kalsiyum gerekir. Gerekli olan bu kalsiyum miktarı, en kolay şekilde sütten alınabilir.Ayrıca kemik sağlığını artırmak için D vitamini ve magnezyum da ihtiyacınız olduğunu unutmayın. Bu özellikle menopoz dönemindeki kadınlar için çok önemlidir. Menopoz döneminde oluşan östrojen dalgalanmaları kemik yoğunluğunda azalma gibi olumsuz etkiler meydana getirebilir.
- Mide rahatsızlıklarını ve hazımsızlığı tedavi eder
Sütünün yaklaşık %3’ü proteindir. Bu proteinin %80’i kazeinden oluşur. Kazeinin birincil rolü alınan mineralleri hedef bölgelere taşımaktır. Kazein, kalsiyum ve fosfora bağlanır ve onları sindirim sistemine iletir. Sütün faydaları arasında midedeki sindirim sularının salınmasını uyarma, sindirimi hızlandırma ve mideyi rahatlatma vardır. - Diyabet riskini azaltır
Süt kalsiyum, magnezyum ve peptitler açısından zengin bir besindir. Bu bileşenler vücuttaki glikoz toleransını ve insülin duyarlılığını dengelemeye yarar. - Sütün faydaları içinde en çok bilinenlerden biri tokluk ve iştah kontrolünü arttırmasıdır. Böylece aşırı yemek tüketme isteğinin önüne geçilir ve obezite riski azalır. Böyle bir kontrolle, lipit peroksidasyonunu (kandaki yağların bozulmasını), organ iltihaplanmasını ve son olarak diyabeti önleyebilirsiniz.
- Bağışıklığı Güçlendirir
Süt, çinko ve D vitamini gibi bazı besin maddeleri nedeniyle bağışıklık sistemini destekler. Ayrıca kalp için de faydalıdır. Bir bardak süt kandaki iyi kolesterol (HDL) seviyesini artırabilir. Süt, vücudun genel metabolizmasının sağlığını artırmada önemli olan iyi yağlar bakımından zengindir.
Süt Bağırsakları Çalıştırır Mı?
Süt sindirimi midede başlar. Burada proteini parçalayan enzimler olan asit ve pepsin sütteki proteini sindirmeye başlar. Oradan, ince bağırsaklar sindirim sürecine devam eder.
Sindirim sisteminde bulunan safra ve lipazlar, az yağlı veya tam yağlı sütteki yağı, daha sonra kan dolaşımına emilen yağ asitleri ve gliseroller olarak parçalamaya yardımcı olur. Böylece bağırsaklar düzenli bir şekilde çalışmış olur.
Sütte bulunan yüksek miktarda kalsiyum, vücutta fazla yağın yakılmasını teşvik eden yağ metabolizmasının tetikleyici faktörüdür. Yapılan araştırmalarda, bir yağ hücresi ne kadar fazla kalsiyum içeriyorsa, o kadar fazla yağ yaktığı bulunmuştur.
Süt Sıcak Mı İçilir Soğuk Mu?
Çoğu insan sıcak süt içmeyi tercih ederken, bazıları da soğuk olarak tüketmeyi tercih edebilir. Sıcak süt ısıya maruz kalır ve kimyasal ve besinsel olarak değerleri değişebilir. Ancak soğuk süt tüm besin maddelerini sağlam tutar.
Sıcak sütün ana faydalarından biri, kolayca sindirilebilir olması ve aynı zamanda ishal ve şişkinlik gibi rahatsız edici sindirim semptomlarını önlemesidir. Sıcak veya ılık süt, daha iyi uyumanıza yardımcı olabilecek uyku indükleyici kimyasallar olan serotonin ve melatonin üreten triptofan adı verilen amino asit içerdiği için sağlıklı bir uykuyu da sağlayabilir.
Soğuk süt midede yanma hissine neden olan asit seviyesini düzenlemeye yardımcı olur. Süt tüketerek alınacak yüksek miktarda kalsiyum sindirim sisteminde asit birikmesini önleyebilir ve fazla üretilen asidi emerek rahatsızlıkları azaltabilir. Ayrıca soğuk sütün doğal bir yüz temizleyici özelliği de vardır.
Soğuk süt, vücudunuzun dehidrasyonla (susuz kalma) savaşmasına yardımcı olabilecek elektrolitler ile doludur. Sabah erkenden soğuk süt içmek gün boyunca vücudunuzun ihtiyaç duyduğu su gereksinimini karşılayabilir.
Soğuk sütü uyumadan önce tüketmek, sindirim sorunlarını teşvik edebileceğinden geceleri tüketmekten kaçının.
Süt, mükemmel bir süper gıdadır ve istenildiği kadar tüketilebilir. Sıcak veya soğuk sütün birçok faydası vardır ve her şekilde tüketilebilir.
Süt Ne Sıklıkla Tüketilmelidir?
Sütün faydalarından yararlanmak için doğru bir zaman yoktur ve gün içinde istenilen zamanda tüketilebilir. Bununla birlikte yapılan araştırmalar, sütü yapılan bir egzersizden sonra içmenin, özellikle kilo vermek veya kas yapmak isteyenlere yardımcı olabileceğini göstermektedir. Genel olarak, süt içmek için en uygun zaman kişisel hedeflere ve ihtiyaçlara bağlıdır. Genellikle günde 2 bardaktan fazla süt içmeniz önerilmez. Bunun nedeni, fazla süt ve süt ürünleri tüketmekten vücudunuzda oluşabilecek laktoz intoleransıdır (alerjisi). Bu yüzden, her gün dengeli ve düzenli bir şekilde süt içmek tavsiye edilir.İhtiyacınıza göre tam yağlı, yarım yağlı veya yağsız süt tüketebilirsiniz.
Ayrıca laktoz intoleransınız varsa laktozsuz süt tüketerek gerekli vitamin ve mineralleri alabilirsiniz. Laktoz intoleransı veya süt alerjisi olan kişiler sütten kaçınmalıdır. Laktoz intoleransı sütteki şekeri sindirememektedir. Bu durum gaz, şişkinlik ve ishale neden olur.
Diyabet hastalığı olan veya kan şekeri kontrolü zayıf kişiler, süt tüketim miktarlarına dikkat etmelidir. Süt bir tür şeker olan laktoz içerdiğinden, yüksek kan şekeri seviyelerine neden olabilir.
Ayrıca inek sütüne karşı çeşitli alerjileriniz varsa badem, soya, kaju sütleri de dahil olmak üzere bitki bazlı çeşitli süt ikameleri arasından seçim yapabilirsiniz. Bu tarz sütleri alırken şekersiz ve gereksiz katkı maddeleri içermeyen çeşitleri almaya özen göstermek gerekmektedir.
Sütün Zararları Nelerdir?
Süt, beslenmemizde önemli bir yer tutan ve genellikle sağlıklı bir seçenek olarak görülen bir içecektir. Ancak, son yıllarda süt tüketimiyle ilgili çeşitli tartışmalar ve görüş ayrılıkları ortaya çıkmıştır. Bu yazıda, sütün içeriğindeki besin değerlerine ve sağlık üzerindeki etkilerine odaklanarak, hem faydalarını hem de potansiyel zararlarını detaylı bir şekilde ele alacağız.
- Bebekler ve çocuklar, anne sütünde ve inek sütünde bulunan şeker olan laktozu parçalayan enzimler üretirler, ancak büyüdükçe çoğumuz bu kapasiteyi kaybederiz. Laktoz intoleransı yaygındır ve semptomlar mide rahatsızlığı, ishal ve gaz içerir.
- Araştırmalar, süt ürünlerinin kemik sağlığına çok az faydası olduğunu veya hiç faydası olmadığını gösteriyor. Çoğu çalışma süt ürünleri alımı ile kırık kemikler veya kırıklar arasında herhangi bir bağlantı göstermiyor.
- Araştırmalar, süt, peynir ve diğer süt ürünlerindeki yüksek yağ içeriği ve hormonları meme kanserine bağladı.
- Yaklaşık 10.000 kadın üzerinde yapılan bir araştırma, az yağlı diyetler tüketenlerin meme kanseri nüksü için yüzde 23 daha düşük riske sahip olduğunu buldu.
Süt ve diğer süt ürünleri, arterleri tıkayan doymuş yağların en önemli kaynaklarıdır. Süt ürünleri ayrıca kolesterol içerir.
Sık Sorulan Sorular
İnek Sütü Bebeğe Zararlı Mı?
Uzmanlar 1 yaşından küçük bebeklere inek sütü verilmemesini önemle belirtmektedir. Bunun sebebi is, inek sütünün bazı gerekli besin maddelerini yeteri kadar içermemesidir. Diğer yandan bebeğiniz inek sütünde bulunan protein ve yağı çok zor bir şekilde sindirir. Tüm bunlar göz önüne alındığı zaman çocuklara 1 yaşını geçtikten sonra inek sütü vermek güvenlidir. Bu yüzden önerilere uymanız ve 1 yaşından küçük bebeğinize süt vermemeniz, çocuğunuz için iyi olacaktır.
Gece Yatarken Süt İçmek Zararlı Mı?
Günlük kalori ihtiyacınız için düzenli olarak büyük artışlara sebep olmadıkça, yatmadan önce bir bardak süt içmek kilonuz üzerinde büyük değişikliklere sebep olmaz. Bununla beraber, bazı çalışmalar gece geç saatlerde yemek yeme ile kilo alımını ilişkilendirmiştir. Fakat günlük kalori alımınıza dikkat ettiğiniz sürece süt bu etkiyi sizin için göstermeyecektir ve güvenli bir besin olacaktır.
Çocuklar Süt İçmek Zorunda Mı?
Süt iyi bir protein, kalsiyum ve D vitamini kaynağı olmasına rağmen, diğer besin kaynakları da bu besinleri sağlar. Dahası, uzmanlar artık süt içmenin kemik kırıklarını azalttığına ve çok fazla içmenin kansızlığa ve obeziteye katkıda bulunabileceğine dair hiçbir kanıt olmadığını söylüyor. Fakat yine de süt iyi bir besindir ve ölçülü miktarlarda tüketilmesinde herhangi bir sorun yoktur.
Süt İçmek Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
İnek sütü, önemli bir protein, D vitamini, A vitamini ve kalsiyumun yanı sıra diğer gerekli besinlerin kaynağıdır. Süt tüketimi bazı hastalıkların tedavisinde ve önlenmesinde yardımcı rol oynayabilir. Birçok uzman, süt ürünleri içeren diyetleri daha düşük kardiyovasküler hastalık, tip 2 diyabet ve yüksek tansiyon ile ilişkilendirir. Sütün besin profili kemik sağlığını destekler.
Fazla Süt İçmenin Zararı Var Mıdır?
Süt sağlıklıdır, ancak her zaman ölçülü tüketilmelidir. Tek seferde veya bir günde çok fazla tüketmek gözle görülür yan etkilere neden olabilir. Çok fazla içmenin bariz belirtilerinden bazıları şunlardır: Yorgunluk: Bir araştırma, çok fazla süt içmenin aynı zamanda sızdıran bağırsaklara yol açabileceğini ve bu da sizi uyuşuk hissetmenize neden olabileceğini gösteriyor.
Süt İnsan Sağlığına Zararlı Mı?
Süt, defalarca duyduğumuz gibi, iyi bir kalsiyum kaynağı, ayrıca protein ve D vitamini ve potasyum gibi diğer besinlerdir. Kanıtlar, süt içmenin çocuklarda boy uzamasını sağladığını göstermektedir. İnsanların çoğu süt ürünlerinde bulunan bir şeker olan laktozu sindiremiyor. Herkes semptomların tamamını yaşamayabilir, ancak laktoz intoleransı genellikle şişkinliğe, rahatsızlığa ve mide ağrısına sebep olabiliyor.
Her Gün Süt İçilir Mi?
Süt içeriğinde kalsiyum, fosfor, B vitaminleri, potasyum ve D vitamini gibi önemli vitamin ve mineraller ile doludur. Diğer yandan çok iyi bir protein kaynağıdır. Süt tüketimi yapmak osteoporoz ve kemik kırıklarını önleyebilir. Hatta diğer yandan sağlıklı bir kiloyu korumanıza da yardımcı olabilir. Dozu aşılmadığı sürece ve rahatsızlık yaratabilecek miktarlarda tüketilmediği sürece her gün süt içmenin herhangi bir sakıncası bulunmamaktadır.
Süt Ne Zaman İçilirse Faydalı Olur?
İnek sütü, B12 vitamini ve iyot gibi besinlerin yanı sıra iyi bir protein ve kalsiyum kaynağıdır. Öteki taraftan kemik gelişimi ve kas fonksiyonu için gerekli magnezyum ile birlikte kan basıncını düşürmede rol oynamakta olan peynir altı suyu ve kazein içerir. Özellikle sütü gece yatmadan önce içmek vücudun uyku boyunca kendisini onarmasını sağlar.
