C Vitamini

C vitamini ya da diğer adıyla askorbik asit vücudun ihtiyaç duyduğu temel vitaminlerden biridir. Fakat insan vücudu bunu üretemediği için besinler yoluyla almak durumda kalır. C vitamini kan damarı, kıkırdak, kas ve kollajen oluşturmak için gereklidir. Ayrıca vücudun iyileşme süreçlerinde rol oynar.

Vücuttaki diğer işlevlerinin yanında C vitamini, hücreleri serbest radikal hasarından koruyan bir antioksidandır. Tütün dumanı, çevre kirliliği, güneş, X-ışınları, radyasyon gibi etkenler serbest radikallerin artmasına neden olur. Serbest radikaller hücrelerin daha hızlı ölmesine neden olarak kalp hastalığı, kanser ve diğer sağlık risklerini artırır. Antioksidanlar bu hasarı önlemede etkili olur. Besinlerden aldığınız demiri emmek ve depolamak için de vitamine ihtiyaç duyulur.

Suda çözünen bir vitamin olan C vitamini bazı gıdalarda, takviyelerde ve takviye edilmiş gıdalarda bulunur. Bir sağlık problemi olmadığı, doktorun önermediği müddetçe en sağlıklı yol vitaminini besinlerden almaktır. Fakat eksiklik varsa, gıdalardan yeterince alınamıyorsa ya da emilim sorunları yaşanıyorsa takviye kullanmak gerekir.

C Vitamini Bulunan Besinler Nelerdir?

Vücudumuzda üretilmediği için gıdalar yoluyla almamız gerekir. Sağlıklı bir vücut, sağlıklı beslenme düzeni ile yeteri kadar C vitamini alabilir. Birçok sebze ve meyve bu yönden zengindir. Bunları daha fazla tüketerek günlük vitamini ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz:

• Yeşil biber
• Portakal, mandalina, turunç, limon, greyfurt
• Beyaz patates ve tatlı patates
• Yeşil yapraklı sebzeler
• Kavun
• Papaya
• Mango
• Karpuz
• Brüksel lahanası
• Karnabahar
• Lahana
• Kırmızı biber
• Ahududu, yaban mersini
• Kış kabağı
• Ananas

Birçok insan günlük olarak vitamin kaynaklarını tüketmekte zorlanır. Genel olarak daha fazla sebze ve meyve tüketmeye dikkat ederek, dengeli beslenmeye çalışarak ihtiyacınız olan temel vitaminleri alabilirsiniz. Besin çeşitliliğine dikkat etmek genel olarak daha fazla vitamin almanızı sağlar. Eğer buna dikkat etmek sizin için zorsa multivitamin kullanmayı düşünebilirsiniz.

C Vitamininin Faydaları Nelerdir?

C vitamini vücudun ihtiyaç duyduğu temel vitaminlerden biridir. İnsan vücudu bunu üretemez, bu nedenle gıdalardan almak gerekir. Bu vitamin vücutta birçok işlevin yerine getirilmesine katılır ve bunların yanında ek faydalar da sağlar.

İşlevleri ve yararları:

• Tüm vücut dokularının büyümesi, gelişmesi ve onarılmasında etkilidir.
• Kan damarları, kemikler ve kıkırdakların sağlıklı kalması için gereklidir.
• Yara iyileşmesine yardımcı olur.
• Hücrelerin sağlıklı kalmasında etkilidir. Serbest radikal hasarını önlemeye yardımcı olur. Bu sayede kalp hastalıkları ve kanser gibi birçok hastalığın önlenmesine etki eder.
• Aynı zamanda yaşlanma etkilerini yavaşlatmaya da yardımcı olur.
• Cildin sağlığı için önemlidir.
• Eksikliği iskorbüt hastalığına neden olur.
• Kollajen oluşması ve demirin emilmesinde etkilidir.
• Soğuk algınlığı gibi enfeksiyon hastalıklarını daha hafif geçirmenize yardımcı olabilir. Bu konuda hastalığı önleyici değildir fakat ciddi komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir.
• Makula dejenerasyonunun iyileşmesine yardımcı olabileceğine dair çalışmalar olsa da, bunun için daha fazla araştırmaya gerek vardır.

İPUÇLARI: C Vitamini Eksikliği

C Vitamininin Cilde Faydaları Nelerdir?

Cilde faydaları çok yönlüdür. Vücudun geneli için dokuların büyümesi, gelişmesi ve onarılması için bu vitamin gerekir. Ayrıca serbest radikal hasarından korunmak için de etkilidir, bu sayede hücreleriniz daha sağlıklı hale gelir. Buna cilt hücreleriniz de dâhildir. Hem besinlerden aldığınız hem cilt yüzeyine uyguladığınız C vitamininin faydası vardır. Bunlar özetle:

• Güneşin cilde verdiği hasarı azaltabilir. Fakat bu etki güneş kreminin yerine geçmez. Çünkü C vitamini UVA/UVB ışınlarını absorbe etmez. Bunun yerine cildiniz güneşten kötü etkilendiğinde bunu azaltmaya yardımcı olur.
• Ciltteki koyu renkli lekeleri gidermeye yardımcıdır. Cilt yüzeyinde çeşitli nedenlerle oluşan renk değişimlerini gidermede etkilidir. Fakat etkisini görebilmek için C vitamini içeren ürünü uzun süre kullanmak gerekir.
• Ciltteki yaşlanma belirtilerini azaltmaya yardımcı olur. Bu etki hem beslenme yoluyla alınan hem cilt yüzeyine uygulanan C vitamini için geçerlidir.
• Bu vitamin vücudun kolajen üretmesi için gereklidir. Besinlerden aldığınız vitamin kolajen üretiminin sağlıklı düzeyde olmasını sağlar. Bu sayede cilt sarkması süreci yavaşlayabilir.
• Yaraların iyileşmesinde de rol oynar. Ciltteki yaraların, hasarların iyileşmesini hızlandırmak için kullanabilirsiniz. Ameliyat izlerinin görünümünü azaltmak için de tercih edilebilir.

C Vitamini Zararları Nelerdir?

Uygun dozlarda alındığında, oral C vitamini takviyeleri genellikle güvenli kabul edilir. Çok fazla C vitamini almak, aşağıdakiler de dahil olmak üzere yan etkilere neden olabilir:

• Bulantı, kusma ve ishal
• Göğüste ağrılı yanma hissi
• Mide krampları veya şişkinlik
• Yorgunluk ve uyku hali veya bazen uykusuzluk
• Baş ağrısı
• Cilt kızarması

Bazı insanlarda kullanılan C vitamini takviyeleri yüksek dozlarda alındığında böbrek taşlarına sebep olabilir. Günde 2.000 miligramdan fazla oral C vitamini takviyesinin uzun süreli kullanımı, önemli yan etki riskini artırır.

Herhangi bir tıbbi test yaptırmadan önce doktorunuza C vitamini takviyesi aldığınızı söyleyin. Yüksek C vitamini seviyeleri, gizli kan için dışkı testleri veya glikoz tarama testleri gibi bazı testlerin sonuçlarını etkileyebilir.

C Vitamini Günde Ne Kadar Alınmalı?

Vücutta depolanmadığı için günlük olarak almak gerekir. Fazlası vücut tarafından atıldığı için doz aşımı çok nadir gerçekleşir. Fakat takviye ile alıyorsanız, doz aşımına yine de dikkat etmeniz önerilir. Besinlerden alıyorsanız bu yöntemle doz aşımı pek mümkün olmaz. Cinsiyet ve yaş gruplarına günlük önerilen C vitamini miktarları:

• 1-3 yaş 15 miligram
• 4-8 yaş 25 miligram
• 9-13 yaş 45 miligram
• 14-18 yaş 65-75 miligram
• 19 yaş ve üzeri kadınlar 75 miligram
• 19 yaş ve üzeri erkekler 90 miligram
• Hamile kadınlar 85 miligram
• Emziren kadınlar 120 miligram

Bunun yanında sigara veya tütün ürünleri tüketenlerin, alkol bağımlılığı olanların ve obezite hastalarının daha fazla vitamin tüketmesi önerilir.

C Vitamini Takviyeleri Nelerdir?

C vitamini bazı meyvelerde ve sebzelerde bulunmasının yanında takviye edici gıdalar, tabletler gibi oral yolla kullanılan takviyelerin içerisinde de bulunmaktadır.

• Turunçgiller iyi bir c vitamini kaynağıdır.
• Vitamin hapları.
• Domates, biber, brokoli, ıspanak gibi sebzeler bol miktarda c vitamini içerir.
• Dereotu, maydanoz, marul ve roka gibi yeşillikler de oldukça iyi derecede c vitamini içermektedir ve vücudunuzun ihtiyacı olan günlük c vitaminini ciddi oranlarda karşılayabilecek yeşillikler olarak bilinmektedir.

C Vitamini Takviyesi Kullanılmalı Mı?

Bu vitamin vücutta üretilmez ve depolanmaz. Bu nedenle günlük olarak almak gerekir. Eksikliği yaygın olmasa da birçok insan günlük olarak yeterince C vitamini alamaz. Bunu önlemek için birincil yöntem vitamini içeren besinleri daha sık tüketmektir. Fakat her gün aldığınızdan emin olamıyorsanız takviyeleri de kullanabilirsiniz. 2000 miligramdan fazla olmamak kaydıyla günlük olarak alınabilir. Bu değerin altındaki fazla dozu vücut atacaktır.

Hamilelik ve emzirme döneminde daha fazla C vitaminine ihtiyaç duyarsınız. Bu dönemde besinlere ek olarak takviyeler kullanılabilir. Fakat kullanmadan önce doktorunuza danışmanız önerilir. Ayrıca sigara ve tütün ürünlerini kullananların, alkol bağımlılığı olanların ve obezite hastalarının günlük olarak daha fazla vitamine ihtiyacı olabilir.

Bunların dışında eğer bir sağlık sorunu ya da emilim problemi nedeniyle besinlerden aldığınız C vitamini kullanamıyorsanız düzenli olarak takviye kullanmanız gerekecektir. Doz aşımı olmadığı müddetçe daha fazla vitamin almak sağlığı kötü etkilemez.

Ciltte etkisi en çok araştırılan ve en aktif C vitamini formu L-askorbik asittir. Ürünleri seçerken buna dikkat edebilirsiniz. Ayrıca cilt hasarı oluşmadan etkisini görebilmek için %10 – %20 arası vitamin içeren ürünleri tercih etmeniz önerilir.

Sık Sorulan Sorular