A Vitamini

İki farklı A vitamini türü bulunur. İlk tür olan önceden oluşturulmuş olandır bu; kırmızı et, beyaz et, balık ve süt ürünlerinde bulunur. Genel olarak hayvanların vücudundan bulunan A vitaminidir. İkinci tür provitamin A meyvelerde, sebzelerde ve diğer bitki bazlı ürünlerde bulunur. Besinlerde ve besin takviyelerinde en sık görülen provitamin A türü beta-karotendir.

A Vitamini Nedir? Ne İşe Yarıyor?

A vitamini yağda çözünen bir vitamindir ve birçok besinde doğal olarak bulunur. Vücut sağlığı için önemi temelde şu alanlardadır:

• Sağlıklı görme
• bağışıklık sistemi
• Üreme
• Kozmetik kullanımda yaşlanma karşıtı etkiler
• Ek olarak kalp, akciğerler, böbrekler ve diğer organların düzgün çalışmasına yardımcı olur.

A Vitamininin Faydaları Nelerdir?

Vücudun gelişimi ve sağlıklı işlemesi için gereken temel vitaminlerden biridir. Hücre büyümesi, bağışıklık sistemi ve anne karnında bebeğin gelişmesi ve görme üzerinde etkilidir.

• En yaygın bilinen etkisi göz sağlığına olan faydalarıdır. Bir A vitamini türü olan retinol renkli görme ve az ışıkta görmeyi sağlayan molekülü oluşturur. Ayrıca gözün dış tabakası olan korneanın ve üzerindeki zar olan konjonktivanın korunmasına yardımcı olur.
• Cilt, bağırsaklar, akciğerler, mesane ve iç kulak gibi dokuların korunmasında etkilidir.
• Ayrıca bağışıklık sistemi için gereklidir. Vücudun bağışıklığında beyaz kan hücreleri olan T hücrelerinin büyümesini ve dağılımını destekler.
• Yeteri kadar tüketildiğinde sağlıklı cilt hücrelerine sahip olmayı, üremeyi ve bebek gelişimini destekler.

Tüm bunların yanında besinler yoluyla yeteri kadar vitamin almanın bazı hastalıkların risklerini azaltmak gibi etkileri vardır.

OKUMA ÖNERİSİ: En Faydalı Vitaminler

A Vitamini Ciltte Neye Yarar?

Güneşin yaydığı zararlı UV ışınlarından cildimizi korur ve cildin yıpranıp zarar görmesini engeller.

• Ciltte oluşan sivilce ve aknelerin oluşmasını engeller. Var olan sivilcelerin çoğalmadan hızlı bir şekilde geçmesine fayda sağlar.
• A vitamini tüketmek vücudumuzda zarar görmüş doku ve hücrelerin onarılmasında önemli rol oynar.
• Göz altında oluşmuş olan morlukların giderilmesini sağlayarak cildin daha aydınlık ve temiz görünmesinde oldukça fayda sağlar.
• A vitamini tüketmek dudak ve çevresinde oluşabilecek uçuk ve benzeri yaraların oluşmasını engeller.
• Kırışıkları gidermek için oldukça faydalıdır.
• Vücutta oluşan yaşlanma etkilerini yavaşlatmaya yardımcı olur. Vücuttaki nem dengesini sağlayıcı yapıya sahiptir.

A Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

Bu vitaminin birçok türü besinler yoluyla anılabilir. Hatta besinler yoluyla almak en etkili yoldur. Birçok hayvansal ve bitkisel gıda doğal olarak bu vitamini içerir. Fakat bitkisel kaynaklardan alacağınız vitaminler vücudunuzda çok daha kolay emilir ve kullanılır. Hayvansal gıdalardan aldığınız bu vitamini herkes aynı şekilde aktif hale getirmez. Genetik, beslenme alışkanlıklarınız, genel sağlığınız ve aldığınız ilaçlar bunu değiştirebilir. Bu nedenle yeterince vitamin aldığınızdan emin olmak istiyorsanız bitkisel kaynaklara daha fazla yönelebilirsiniz.

Hayvansal A Vitamini Kaynakları Nelerdir?

• Yumurta sarısı
• Sığır karaciğeri ve kırmızı et
• Tereyağı
• Tavuk ciğeri ve beyaz et
• Balıklar
• Peynirler ve yoğurt
• Süt

Bitkisel A Vitamini Kaynakları Nelerdir?

Bitkisel kaynaklardan alınan A vitamini vücutta daha kolay emilir ve aktifleşir. Bu nedenle yeterli miktarda aldığınızdan emin olmak için bitkisel vitamin kaynaklarını artırabilirsiniz.

Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Tatlı patatesler
• Bal kabağı ve yeşil kabak
• Havuç
• Ispanak
• Beyaz lahana, kara lahana ve kıvırcık lahana
• Karahindiba
• Pazı
• Kırmızı biber
• Kavun
• Mango
• Börülce
• Taze ve kuru kayısı
• Brokoli
• Fasulye
• Antep fıstığı

A Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

• Gece körlüğü erken belirtiler arasındadır. İlerlemesiyle kornea puslu hale gelir ve hasarlar oluşabilir.
• Cilt sorunları artar, özellikle sivilce problemleri artabilir.
• Derinin kuruması, kabuklanma ve kalınlaşma görülebilir (diyabet hastalarının ayak altlarında görülene benzer bir deri görüntüsü).
• Bağışıklık sistemi zayıflar ve hasta daha sık enfeksiyon kapıp daha ağır atlatabilir.
• Bebek ve çocuklarda körlüğe neden olabilir. Dünya genelinde çocuklardaki önlenebilir körlüğün yaygın nedenlerinden biridir.
• Hamilelerde A vitamini eksikliği anemi (kansızlık) yapabilir, ölüme neden olabilir ve bebeğin sağlıklı gelişmesini engelleyebilir.
• Hasta ne kadar gençse belirtiler o kadar şiddetlidir. Özellikle çocuklardaki şiddetli eksikliklerde ölüm oranı %50’dir.

A Vitamininin İyi Geldiği Hastalıklar Nelerdir?

A vitamini, bir dizi sağlık sorununa karşı koruyucu etkiye sahiptir. Göz sağlığını korur, bağışıklık sistemini güçlendirir, cilt sağlığını destekler ve kemiklerin güçlenmesine yardımcı olur. Ayrıca, hücrelerin ve dokuların yenilenmesine katkıda bulunur ve doğal bir antioksidan olarak vücudu serbest radikallere karşı korur. A vitamini bakımından zengin besinleri tüketmek, genel sağlığınızı desteklemenin önemli bir yoludur. Ancak, her zaman dengeli bir beslenme planı içinde alınmalı ve aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır.

• Makula dejenerasyonu: Yaşlanmaya bağlı olarak ortaya çıkan bu durum oldukça yaygındır. Araştırmalar yeterince A vitamini almanın bu riski %25 azaltabileceğini göstermiştir. Ayrıca hem çocuklarda hem yetişkinlerde başka bazı göz hastalıklarına karşı da korur.
• Bazı kanser türleri: Bazı vitamin öncülleri akciğer, mesane ve yumurtalık kanseri riskini azaltabilir. Fakat araştırmalar besinler üzerinden A vitamini alınmasıyla ilişkilidir. Takviyeler aynı sonucu vermeyebilir.
• Üreme sorunları: Sperm ve yumurta gelişiminde rol oynadığı için hem erkek hem kadınların üremesinde önemlidir.
• Bebeklerde gelişim bozuklukları: Hem anne karnında hem sonraki gelişim sürecinde yeterli vitamin alamayan bebeklerde gelişim bozuklukları görülür. Ayrıca ölüm oranları artar.
• Enfeksiyonlar: Bağışıklık sistemi için önemlidir. Eksikliği durumunda daha sık enfeksiyona yakalanma ve bunu daha şiddetli atlatma gibi sorunlar oluşabilir.
• Serbest radikal hasarı: Bu bir hastalık olmasa da hastalıklara yol açabilen bir durumdur. Bazı vitamin öncülleri antioksidandır ve serbest radikal hasarını azaltır.

Ayrıca, hücrelerin ve dokuların yenilenmesine katkıda bulunur ve doğal bir antioksidan olarak vücudu serbest radikallere karşı korur. A vitamini bakımından zengin besinleri tüketmek, genel sağlığınızı desteklemenin önemli bir yoludur. Ancak, her zaman dengeli bir beslenme planı içinde alınmalı ve aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır.

A Vitamini Günlük Ne Kadar Alınmalıdır?

A vitamini, vücudun çeşitli fonksiyonlarını destekleyen önemli bir besin maddesidir. Ancak, ne kadar alınması gerektiği konusu genellikle tartışma konusudur. Sağlık uzmanları, A vitamini alımını cinsiyet, yaş ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebileceğini belirtmektedir.

Peki, A vitamini günlük ne kadar alınmalıdır ve hangi faktörlere dikkat etmek gerekir? Bu blog yazısında, A vitamini alımının önemi ve günlük önerilen miktarları hakkında bilgi verilecek ve sağlıklı bir yaşam için gereken adımlar üzerinde durulacaktır.

• 1-3 yaş arası bebekler için günlük ihtiyaç: 300 mcg ya da 1000 IU
• 4-8 yaş arası çocuklar için günlük ihtiyaç: 400 mcg ya da 1,320 IU
• 9-13 yaş arası çocuklar için günlük ihtiyaç: 600 mcg ya da 2000 IU
• 14 yaş üzeri ergenler ve yetişkin kadınlar için günlük ihtiyaç: 700 mcg ya da 2310 IU
• 14 yaş üzeri ergenler ve yetişkin erkekler için ihtiyaç: 900 mcg ya da 3000 IU
• Hamilelik döneminde günlük ihtiyaç: 770 mcg ya da 2565 IU
• Emzirme döneminde günlük ihtiyaç: 1300 mcg ya da 4300 IU

Hamilelik ve emzirme dönemlerinde birçok kadın vitamin takviyesine ihtiyaç duyar, bunun sizin için gerekli olup olmadığını doktorunuza danışabilirsiniz. Bunun dışında verilen değerler sağlıklı kişiler için besinlerden alınabilecek miktarlardır. Eğer takviye kullanıyorsanız günlük 10.000 IU’dan fazla vitamin almak A vitamini zehirlenmesine yol açabilir.

A Vitamini Fazla Alındığında Ne Olur?

Fazla miktarda tüketilmesi kişilerde baş ağrısına yol açabilmektedir. Bunun dışında ise,

• Mide bulantısına sebebiyet verir.
• Fazla alındığı zaman istifra etmek mümkündür.
• Fazla miktarda tüketilen A vitamini bağ dönmesine sebep olabilir.
• Vücutta fazla birikmesi görmede bulanıklıklara yol açabilmektedir.
• Fazla alındığı zaman bazı deri rahatsızlıkları meydana gelir ve deride kuruluk oluşabilir.
• Saç dökülmesine neden olabilir.
• Kişide yorgunluğa yol açabilir.
• Karaciğerde yağlanmaya sebep olabilir.
• Eklem ağrılarına sebebiyet verir.

Düzenli olarak fazla alınmaya devam ettiği takdirde karaciğerde oldukça kötü yan etkiler bırakabilir ve son evre olarak sirozun oluşmasına zemin hazırlayabilir.

Sık Sorulan Sorular