Ferritin Nedir?
Ferritin (Latince “ferrum “dan = demir) demir depolayabilen büyük bir protein molekülüdür. Ferritin esas olarak kemik iliği, karaciğer ve dalakta bulunur. Vücuttaki demir miktarının yaklaşık beşte biri ferritinde depolanır.
Laboratuvarda kandan belirlenen ferritin değeri, vücutta bulunan demir miktarı, demir depolarının doluluk durumu hakkında güvenilir bir açıklama yapılmasını sağlar.
Ferritin değeri, demir teşhisi için en önemli parametredir. Tek başına demir değerinin belirlenmesinden, vücudun demir kaynağı hakkında güvenilir sonuçlar çıkarılamaz. Bunun için ferritin değerine ihtiyacımız var. Ferritin için standart değerler laboratuvar ölçüm yöntemine bağlıdır. Genellikle alt standart değer 10 ng/ml ile 20 ng/ml arasında, üst standart değer ise 250 ng/ml ile 500 ng/ml arasında verilir.
Ferritin Düşüklüğü
Ferritin Düşüklüğü Nedir?
Laboratuvar teşhislerinde normal değerler istatistiksel ortalamadan hesaplanır. Bu nedenle normal aralık, test edilen tüm sağlıklı insanların %95’inin sahip olduğu değerlerle tanımlanır.
Bu nedenle, bir ferritin değerinin ne zaman düşük kabul edileceğine ilişkin değerlendirme de değişebilir. İstatistiksel olarak standart değerler aşağıdaki gibidir:
- Erkekler: 15-300 µg/L
- Kadınlar: 15-200 µg/L
Bununla birlikte, demir eksikliğine işaret eden tipik semptomlar 100 µg/L’nin altındaki değerlerde ortaya çıkabilir, bu nedenle bu değer genellikle optimum değer olarak adlandırılır.
Ferritin Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?
Ferritin eksikliğinin belirtileri demir eksikliğinin belirtileri ile aynıdır. Ferritin fazlalığı ile kısmen benzer semptomlar ortaya çıkar, örneğin genel halsizlik ve yorgunluk.
Tipik eksiklik belirtileri de şunlardır:
- Konsantrasyon eksikliği ve unutkanlık
- Fiziksel güçsüzlük ve nefes darlığı
- Solgunluk
- Saç dökülmesi ve kırılgan el ve ayak tırnakları
- Uyku bozuklukları
- Enfeksiyonlara karşı duyarlılık
- İlgisizlik ve depresif ruh hali, hatta depresyon
- Baş Ağrıları
Ferritin Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?
Ferritin testiniz düşük bir ferritin değeri gösteriyorsa, bu demir eksikliğinin ilk belirtisi olabilir. Demir eksikliğine şunlar neden olabilir:
- Çok az demir alımı
- Dengesiz beslenme
- Vegan/vejetaryen diyet
- Çok fazla inhibitör (kahve, süt ürünleri vb.)
- Kronik bağırsak hastalığı
- Sindirim bozukluğu
Ferritin Düşüklüğü Tedavisi Nasıl Olur?
Ferritin değeri düşük normal aralıktaysa, demir açısından zengin bir diyet veya doğru dozda demir takviyesi yardımcı olabilir. Günlük 40 miligram demir ile ferritin değerini tekrar yükseltmek için demir dengenizi destekleyebilirsiniz.
Demir açısından zengin bir diyet de vücuda ihtiyacı olan demirin sağlanmasına yardımcı olabilir: bu nedenle bir parça yağsız kas eti veya az yağlı et ürünlerini daha sık yemekten çekinmeyin. Demir, hayvansal gıdalardan bitkisel gıdalara göre çok daha iyi emilir.
Ferritin Yüksekliği
Ferritin Yüksekliği Nedir?
Yüksek ferritin değeri aşırı demir yüklenmesinin bir sonucu olabilir. Bu, sürekli demir takviyesinin bir sonucu olarak veya tekrarlanan transfüzyonlardan sonra ikincil olarak ortaya çıkabilir. Birincil aşırı demir yükü, HFE genindeki otozomal resesif bir kusurdan kaynaklanır (kalıtsal hemokromatoz). HFE mutasyonu taşıyıcıları gıdalardan aşırı miktarda demir emerler, ancak genellikle asemptomatiktirler ve bu nedenle birinci basamakta sıklıkla gözden kaçarlar.
Ferritin Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?
- Ağrılı eklemler
- Kalp sorunları
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Karın ağrısı
- Vücut kıllarının dökülmesi
- Cinsel dürtü eksikliği
- Yorgunluk veya enerji kaybı
Ferritin Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?
Yüksek ferritin değerinin nedenleri çok çeşitlidir. Altta yatan hastalığa bağlı olarak, ferritin artışı oldukça zararsız olabileceği gibi çok tehlikeli de olabilir.
Ferritin artışının zararsız bir nedeni de vücuttaki iltihaplanmadır. Bu durumda ferritin, vücuttaki diğer enflamasyon değerleriyle birlikte akut faz proteini olarak yükselir. Bu nedenle, soğuk algınlığı veya grip gibi enfeksiyonlar hızlı bir şekilde ferritin artışına yol açabilir.
Otoimmün hastalıklar da vücuttaki iltihaplanma ile ilişkilidir, bu nedenle ferritin seviyelerinin yükselmesine neden olabilirler. Bazen yetersiz beslenme de ferritin artışına neden olur.
Ferritin Yüksekliği Tedavisi Nasıl Olur?
Genetik olarak yüksek olmayan ferritin seviyelerinde orta düzeyde flebotomi tedavisi önerilebilir (örn. 2-3 haftalık aralıklarla 5 ila 8 kez 400 ml). Birçok vakada bu, bağırsakta demir emiliminin normal düzenlenmesine rağmen demir depolanmasında hafif bir artış olduğunu gösteren ferritini normalleştirir.
Ferritin Değeri Kaç Olmalıdır?
Ferritin için standart değerler laboratuvar ölçüm yöntemine bağlıdır. Genellikle alt standart değer 10 ng/ml ile 20 ng/ml arasında, üst standart değer ise 250 ng/ml ile 500 ng/ml arasında verilir.
Ferritin Değeri Kaç Olursa Tehlikelidir?
Yukarıda da belirtmiş olduğumuz gibi alt standart değer 10 ng/ml ile 20 ng/ml arasında, üst standart değer ise 250 ng/ml ile 500 ng/ml arasında verilir.
Çok yüksek ferritin değerleri bir demir depolama hastalığına (hemokromatoz), karaciğer iltihabına (hepatit), anemiye, enfeksiyonlara veya tümörlere işaret edebilir. Aşırı dozda demir preparatları veya sık kan nakli de değerlerin yükselmesine neden olabilir.
